Przepisy na naturalne miody pitne

Miody pitne różnią się proporcjami miodu do wody, co wpływa na ich słodycz, czas fermentacji i dojrzewania. Poniżej znajdziesz przepisy na czwórniak, trójniak, dwójniak i półtorak, czyli najbardziej klasyczne miody pitne naturalne, bez dodatków smakowych.

Czwórniak 1:3 – lekki, szybki do picia

Czwórniak to najlżejszy i najszybciej dojrzewający z tradycyjnych miodów pitnych. Powstaje w proporcji jednej objętości miodu do trzech części wody, co sprawia, że jest mniej słodki i bardziej orzeźwiający niż inne rodzaje. Ma zwykle zawartość alkoholu na poziomie 9–11%, dzięki czemu jest delikatniejszy w smaku i dobrze sprawdza się jako napój do codziennego spożycia.

Jego fermentacja przebiega stosunkowo szybko, a już po kilku miesiącach można go butelkować. Choć czwórniak nie wymaga wieloletniego leżakowania, czas dojrzewania pozwala na rozwinięcie bardziej złożonych nut smakowych.

Charakteryzuje się lekkim, subtelnym aromatem miodowym, często z delikatnymi nutami owocowymi, co czyni go doskonałym wyborem dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z miodami pitnymi.

Czas fermentacji: 2–6 miesięcy
Czas dojrzewania: 6 miesięcy – 1,5 roku
Alkohol: ok. 9–11%

Składniki na 10 litrów:

• 7,5 litra wody
• 2,5 litra miodu
• 5-7 g drożdży do miodów pitnych Mead Yeast albo Strongferm Miód Pitny
• 20 g kwasku cytrynowego
• 5 g pożywki dla drożdży (skoryguj wg podanego dawkowania na opakowaniu)

Przygotowanie:

• Wymieszaj miód z wodą w proporcji 1:3 – możesz użyć zimnej wody (miód niesycony) lub zagotować brzeczkę (miód sycony). - jaka różnica to przeczytasz na naszym blogu - https://destylacja.com/zrob-sam-miod-pitny
• Jeśli gotujesz, zbierz pianę z powierzchni i ostudź do ok. 25°C.
• Brzeczka powinna wskazać na cukromierzu ok 25-28° Blg
• Dodaj drożdże i pożywkę, dobrze wymieszaj.
• Przelej do fermentora, zamknij rurką fermentacyjną.
• Fermentacja burzliwa: ok. 2–4 tygodnie.
• Fermentacja cicha: 1–3 miesiące.
• Przefiltruj i przelej do butelek.
• Pozostaw do dojrzewania – po ok. 0,5 - 1,5 roku czwórniak jest gotowy.

Smak: lekki, wytrawny, lekko słodkawy.

Opcja ekonomiczna: użyj 1,25 l miodu stałego oraz 1,25 kg cukru.

Trójniak (1:2) – klasyczny miód pitny

Trójniak to klasyczny miód pitny o dobrze zbalansowanym smaku, powstający z jednej części miodu i dwóch części wody. Jego fermentacja trwa dłużej niż w przypadku czwórniaka, a dojrzewanie może trwać od półtora roku do nawet trzech lat, co pozwala na rozwinięcie głębszych i bardziej harmonijnych nut smakowych.

Zawartość alkoholu wynosi zazwyczaj od 12 do 14%, co sprawia, że jest bardziej treściwy, ale wciąż stosunkowo lekki w porównaniu do dwójniaka czy półtoraka. Trójniak zachowuje wyraźny miodowy charakter, co czyni go popularnym wyborem zarówno wśród doświadczonych miłośników miodów pitnych, jak i osób dopiero odkrywających ten trunek.

Dzięki swojej uniwersalności doskonale sprawdza się zarówno jako napój degustacyjny, jak i składnik koktajli.

Czas fermentacji: 3–9 miesięcy
Czas dojrzewania: 1,5 – 3 lata
Alkohol: ok. 12–14%

Składniki na 10 litrów:

• 6,7 litra wody
• 3,3 litra miodu
• 10 g drożdży do miodów pitnych Mead Yeast albo Strongferm Miód Pitny
• 25 g kwasku cytrynowego
• 5 g pożywki dla drożdży (skoryguj wg podanego dawkowania na opakowaniu)

Przygotowanie:

• Wymieszaj miód z wodą w proporcji 1:2 – możesz użyć zimnej wody (miód niesycony) lub zagotować brzeczkę (miód sycony). - jaka różnica to przeczytasz na naszym blogu - https://destylacja.com/zrob-sam-miod-pitny
• Dodaj drożdże i pożywkę, przelej do fermentora.
• Brzeczka powinna wskazać na cukromierzu ok 34-36° Blg
• Fermentacja burzliwa: 3–6 tygodni.
• Fermentacja cicha: 2–6 miesięcy.
• Zlej znad osadu i pozostaw do dalszego klarowania.
• Po ok. 1,5 roku trójniak jest gotowy do picia.

Smak: półsłodki, bardziej złożony, lekko alkoholowy.

Opcja ekonomiczna: użyj 2,5 l miodu stałego oraz 0,8 kg cukru.

3. Dwójniak (1:1) – gęsty i bogaty w smaku

Dwójniak to miód pitny o głębokim, intensywnym smaku i wysokiej zawartości alkoholu, który wynosi zazwyczaj od 15 do 18%. Powstaje w proporcji jednej części miodu do jednej części wody, co sprawia, że jest znacznie słodszy i bardziej treściwy niż trójniak czy czwórniak. Fermentacja przebiega wolniej, a czas dojrzewania wynosi co najmniej trzy lata, choć najlepsze dwójniaki rozwijają pełnię aromatu dopiero po pięciu lub więcej latach. Jego bogata struktura smakowa sprawia, że często określa się go mianem szlachetnego trunku, idealnego do powolnej degustacji.

Dwójniak charakteryzuje się aksamitnym, pełnym smakiem miodowym, nierzadko z nutami kwiatowymi, owocowymi lub korzennymi, które pojawiają się w wyniku długiego leżakowania. Jego naturalna słodycz i gęsta konsystencja sprawiają, że świetnie komponuje się z deserami, a także jako baza do nalewek i likierów miodowych.

Czas fermentacji: 6–12 miesięcy
Czas dojrzewania: 3–8 lat
Alkohol: ok. 15–18%

Składniki na 10 litrów:

• 5,0 litrów wody
• 5,0 litrów miodu
• 20 g drożdży do miodów pitnych Mead Yeast albo Strongferm Miód Pitny
• 30 g kwasku cytrynowego
• 5 g pożywki dla drożdży (skoryguj wg podanego dawkowania na opakowaniu)

Przygotowanie:

• Wlej do 20 litrowego kociołka miód z wodą w proporcji 1:1, gotować na małym ogniu przez godzinę.
• Uzupełnić gorącą wodą do wyjściowej objętości (10L) i wymieszać.
• Ostudź.
• Ciepłą brzeczkę (25° C) przelać przez gęsty worek filtracyjny do zdezynfekowanego balona szklanego. 
• Brzeczka powinna wskazać na cukromierzu ok 48-50° Blg
• Dodaj drożdże i pożywkę.
• Zamknij rurką fermentacyjną.

Fermentacja burzliwa: 2–4 miesiące.

Fermentacja cicha: 6–12 miesięcy.

Przelej znad osadu i pozostaw do dojrzewania.

Dwójniak potrzebuje minimum 3 lat, ale najlepszy smak uzyskuje po 5–10 latach.

Smak: bardzo słodki, mocny, pełny aromatu.

4. Półtorak (1:0,5) – król miodów

Półtorak to najsłodszy i najbardziej szlachetny z miodów pitnych, tworzony w proporcji jednej części miodu do połowy części wody. Dzięki wysokiej zawartości miodu, jest wyjątkowo gęsty, aromatyczny i osiąga 16–20% alkoholu. Jego fermentacja trwa nawet dwa lata, a pełne dojrzewanie od ośmiu do piętnastu lat, co czyni go jednym z najbardziej wymagających trunków.

Ma bogaty smak, w którym dominują słodkie nuty miodowe, z subtelnymi akcentami wanilii, suszonych owoców i karmelu. Jego konsystencja przypomina likier, a długi czas leżakowania nadaje mu głęboką, harmonijną kompozycję smakową. Ze względu na intensywną słodycz, półtorak jest podawany jako trunek deserowy, często na wyjątkowe okazje.

Czas fermentacji: 12–24 miesiące
Czas dojrzewania: 8–15 lat
Alkohol: ok. 16–20%

Składniki na 10 litrów:

• 3,4 litra wody
• 6,6 litra miodu
• 30 g drożdży do miodów pitnych Mead Yeast albo Strongferm Miód Pitny
• 35 g kwasku cytrynowego
• 5 g pożywki dla drożdży (skoryguj wg podanego dawkowania na opakowaniu)

Przygotowanie:

• Półtorak zawsze jest sycony - Wlej do 20 litrowego kociołka miód z wodą w proporcji 1:0,5, gotować na małym ogniu przez godzinę.
• Uzupełnić gorącą wodą do do wyjściowej objętości (10L)
• Ostudź.
• Ciepłą brzeczkę przelać przez gęsty worek filtracyjny do zdezynfekowanego balona szklanego. 
• Brzeczka powinna wskazać na cukromierzu ok 58-61° Blg
• Dodaj drożdże i pożywkę.
• Zamknij rurką fermentacyjną.
• Fermentacja burzliwa: 4–8 miesięcy.
• Fermentacja cicha: 12–18 miesięcy.
• Po zakończeniu fermentacji przelej znad osadu i pozostaw do dojrzewania.
• Najlepszy smak uzyskuje po minimum 8 latach, a najlepsze półtoraki dojrzewają 15 lat i więcej!

Smak: bardzo gęsty, ekstremalnie słodki, likierowy, pełen miodowych nut.

Porady dla miodosytnika 🏺

1. Dobór odpowiedniego miodu
   Jakość miodu wpływa na końcowy smak trunku. Najlepiej sprawdzają się miody naturalne, bez domieszek, o intensywnym aromacie, np. lipowy, gryczany czy wielokwiatowy.

2. Sterylność i higiena
   Wszystkie naczynia i sprzęty muszą być dokładnie umyte i zdezynfekowane. Zanieczyszczenia mogą doprowadzić do zakażeń i zepsucia miodu pitnego.

3. Sycenie czy niesycenie?
   Gotowanie brzeczki (sycenie) pomaga usunąć drobnoustroje i stabilizuje fermentację, ale jednocześnie pozbawia miód niektórych lotnych aromatów. Miód niesycony zachowuje więcej naturalnych walorów, ale wymaga bardzo czystych składników i ostrożności.

4. Wybór drożdży
   Do miodów pitnych najlepiej używać specjalnych drożdży winiarskich (np. Mead Yeast), które dobrze tolerują wysokie stężenie cukrów i pozwalają uzyskać pełny bukiet smakowy.

5. Wybór pożywek dla drożdży
   Do miodów pitnych najlepiej używać specjalne pożywki z dużą ilością azotu i witamin z grupy B (np. Turbo Star Nutrition, Strongferm Nutriwine, Professional Vino Active), które dobrze odżywią drożdże podczas namnażania i zapewnią stabilną fermentację.

6. Kontrola temperatury fermentacji
   Optymalna temperatura fermentacji to 18–22°C. Zbyt wysoka może prowadzić do niepożądanych aromatów, a zbyt niska spowolni proces i może zahamować pracę drożdży.

7. Cierpliwość to klucz
   Miody pitne wymagają długiego dojrzewania, zwłaszcza te mocniejsze, jak półtoraki i dwójniaki. Im dłużej leżakują, tym bogatszy i gładszy jest ich smak.

8. Unikanie nadmiernego siarkowania
   Siarkowanie (dodawanie pirosiarczynu potasu) może pomóc w stabilizacji miodu, ale jego nadmiar zabija naturalny aromat i może negatywnie wpłynąć na smak.

9. Regularne zlewanie znad osadu
   Aby uniknąć posmaku drożdżowego i poprawić klarowność, miód należy kilkukrotnie zlewać znad osadu – zazwyczaj pierwszy raz po fermentacji burzliwej, potem co kilka miesięcy.

10. Klarowanie miodu
    Miody pitne naturalnie się klarują podczas długiego dojrzewania, ale można użyć dodatkowych metod, np. chłodzenia, bentonitu czy filtracji.

11. Eksperymentowanie z dodatkami
    Choć klasyczne miody pitne powstają tylko z miodu i wody, warto eksperymentować z owocami, przyprawami i ziołami, aby nadać trunkowi unikalny charakter.

Przestrzeganie tych zasad pozwala na uzyskanie doskonałego miodu pitnego, który z czasem nabiera szlachetności i głębi smaku.

Każdy z tych miodów to prawdziwe rzemiosło, ale warto uzbroić się w cierpliwość – im dłużej dojrzewa, tym lepszy smak! 🍯🍷

Produkty do miodów pitnych:

[product id="2147, 2850, 689, 29, 2848, 41"]

Wskaźniki do pomiaru miodów pitnych:

[product id="1236, 99, 3064"]